Xem xét các trợ lý ảo được trang bị công nghệ AI – chúng phản hồi lệnh thoại và thực hiện các tác vụ dựa trên đầu vào của người dùng. Đây là một ví dụ điển hình về cách công nghệ AI đang được tích hợp vào các thiết bị hàng ngày để chúng trở nên trực quan hơn và có khả năng tương tác với con người một cách tự nhiên và hữu ích.
Tuy nhiên, AI còn có tác động lớn hơn nhiều. Ứng dụng của AI đang làm thay đổi cách các doanh nghiệp vận hành. Các tiến bộ trong học máy và học sâu, đặc biệt, đã tạo ra một sự chuyển đổi mô hình trong hầu hết các lĩnh vực công nghiệp. Từ y tế, tài chính cho đến công nghệ thông tin, AI đang tiên phong trong các đổi mới và tối ưu hóa quy trình. Và ở trung tâm của những thay đổi này là các hệ thống quản lý AI.
Với rủi ro và độ phức tạp mà AI mang lại, một cơ chế quản trị chặt chẽ là rất cần thiết. Hệ thống quản lý AI đóng vai trò thiết yếu trong việc phát triển và triển khai các công nghệ AI. Bài viết này sẽ phân tích tầm quan trọng của những hệ thống này trong việc đánh giá rủi ro và xây dựng các biện pháp xử lý AI hiệu quả.
1. Trí tuệ nhân tạo là gì?
AI là công nghệ giúp máy móc và các chương trình máy tính trở nên thông minh, cho phép chúng thực hiện các tác vụ vốn cần đến trí tuệ con người, bao gồm hiểu ngôn ngữ, nhận diện mẫu, học hỏi từ kinh nghiệm và ra quyết định. Hệ thống AI thường xử lý lượng lớn dữ liệu để tìm kiếm các mẫu nhằm tạo mô hình quyết định cho chính nó.
Mặc dù định nghĩa này phản ánh hiểu biết phổ biến, nhưng chưa hoàn toàn chính xác. Theo ISO/IEC TR 24030:2021, AI là "khả năng thu nhận, xử lý, tạo và áp dụng kiến thức, được thể hiện qua một mô hình, để thực hiện một hoặc nhiều nhiệm vụ cụ thể". Định nghĩa này chính xác hơn về mặt công nghệ và không giới hạn AI trong các lĩnh vực hiện hữu, mà còn tạo không gian cho sự phát triển tương lai.
2. Về các hệ thống quản lý AI:
AI hoạt động như thế nào? Hệ thống AI dựa trên các đầu vào bao gồm quy tắc và dữ liệu được định trước, có thể do con người hoặc máy móc cung cấp, để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể. Máy móc nhận đầu vào từ môi trường, sau đó tính toán và suy luận kết quả thông qua một hoặc nhiều mô hình và thuật toán cơ bản.
Khi AI ngày càng phát triển, lo ngại về quyền riêng tư, thiên kiến, bất bình đẳng, an toàn và bảo mật cũng gia tăng. Đánh giá rủi ro của AI và ảnh hưởng của nó đến người dùng là cần thiết để đảm bảo công nghệ này được triển khai một cách có trách nhiệm và bền vững. Các doanh nghiệp hiện nay cần một khuôn khổ hướng dẫn hành trình AI của mình, và ISO/IEC 42001 – tiêu chuẩn hệ thống quản lý AI đầu tiên trên thế giới – đáp ứng nhu cầu này.
ISO/IEC 42001 là một tiêu chuẩn quốc tế cung cấp hướng dẫn về quản lý và quản trị AI, với cách tiếp cận hệ thống để giải quyết các thách thức trong triển khai AI, bao gồm các khía cạnh như đạo đức, trách nhiệm, minh bạch và quyền riêng tư dữ liệu. Tiêu chuẩn này giám sát nhiều mặt của trí tuệ nhân tạo, cung cấp một phương pháp tích hợp để quản lý các dự án AI từ đánh giá đến xử lý rủi ro hiệu quả.
3. Từ rủi ro đến cơ hội:
ISO/IEC 42001 tồn tại để giúp các doanh nghiệp và xã hội khai thác tối đa giá trị từ AI một cách an toàn và hiệu quả.
Người dùng có thể hưởng lợi qua việc:
Cải thiện chất lượng, an ninh, truy vết, minh bạch và độ tin cậy của các ứng dụng AI.
Tăng cường đánh giá và quản lý rủi ro của AI.
Gia tăng niềm tin vào các hệ thống AI.
Giảm chi phí phát triển AI.
Tuân thủ quy định tốt hơn thông qua các kiểm soát cụ thể và chương trình kiểm toán phù hợp với các quy định mới.
Tất cả những điều này đều đóng góp vào việc sử dụng AI một cách đạo đức và có trách nhiệm trên toàn cầu.
4. Chuỗi cải tiến liên tục:
Là một tiêu chuẩn hệ thống quản lý, ISO/IEC 42001 được xây dựng xung quanh quy trình "Plan-Do-Check-Act" nhằm xác định, triển khai, duy trì và cải tiến liên tục các hệ thống AI. Cách tiếp cận này quan trọng vì nó:
Đảm bảo rằng giá trị của AI được công nhận và có giám sát thích hợp.
Giúp tổ chức điều chỉnh tiếp cận theo sự phát triển của công nghệ.
Khuyến khích tổ chức đánh giá định kỳ rủi ro và biện pháp xử lý rủi ro của AI.
Với tốc độ phát triển AI toàn cầu, dự đoán rằng ISO/IEC 42001 sẽ trở thành một phần thiết yếu của thành công tổ chức, tương tự như ISO 9001 cho chất lượng, ISO 14001 cho môi trường và ISO/IEC 27001 cho an ninh thông tin.
5. Mở khóa tiềm năng của AI:
AI sẽ tiếp tục tiến xa và cải thiện theo thời gian. Quản lý AI sẽ cần thích ứng với những thay đổi này, tập trung vào việc duy trì và tăng tốc hệ thống AI cho doanh nghiệp. Chúng ta đang đứng trước một giai đoạn quan trọng, cần một cách tiếp cận cân nhắc. Làm sao chúng ta có thể khai thác tiềm năng của AI mà không sa vào các rủi ro?
Việc cân bằng giữa cơ hội và rủi ro chỉ có thể đạt được qua một hệ thống quản trị vững chắc. Đó là lý do tại sao các doanh nghiệp và lãnh đạo ngành công nghiệp nên tìm hiểu về ISO/IEC 42001 – hệ thống quản lý AI nhằm đảm bảo sử dụng AI một cách có đạo đức, an toàn và có tầm nhìn tương lai. Đây là một bước đi thận trọng và một sự hiểu biết đúng đắn về sự cân bằng này sẽ giúp chúng ta vượt qua những rủi ro trên hành trình AI chung của nhân loại.
Nguồn iso.org
