Đây là thông tin được đưa ra trong báo cáo Năng suất lao động (NSLĐ) của Việt Nam: Thực trạng và giải pháp do Bộ Kế hoạch và Đầu tư gửi tới các thành viên Chính phủ được Thời báo Kinh tế Sài Gòn dẫn lại.
Báo cáo cho biết, NSLĐ của toàn nền kinh tế năm 2014 theo giá hiện hành đạt 74,7 triệu đồng/lao động (tương đương khoảng 3.530 đô la Mỹ/lao động), tăng 4,9% so với năm 2013; bình quân giai đoạn 2005-2014 tăng 3,7%/năm.
Giả định Việt Nam và một số nước vẫn duy trì liên tục tốc độ tăng trưởng NSLĐ trung bình như trong giai đoạn 2007-2012 vừa qua thì phải đến năm 2038 Việt Nam mới bắt kịp NSLĐ của Philippines và đến năm 2069 mới bắt kịp NSLĐ của Thái Lan.
“Điều này cho thấy thách thức và khó khăn nền kinh tế Việt Nam phải đối mặt trong việc bắt kịp mức năng suất của các nước,” báo cáo nhận xét.
Lý do chính của bất cập này, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, là xuất phát điểm và quy mô nền kinh tế của Việt Nam quá nhỏ bé.
Mặc dù quy mô nền kinh tế liên tục được mở rộng, GDP năm 2014 gấp 29 lần GDP năm 1990, nhưng so với một số nước trong khu vực ASEAN thì quy mô kinh tế nước ta vẫn còn nhỏ.
Tại thời điểm năm 2014, GDP của Indonesia gấp 4,8 lần GDP của Việt Nam; Thái Lan gấp 2 lần; Malaysia gấp 1,8 lần; Singapore gấp 1,7 lần và Philippines gấp 1,5 lần.
Những con số Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra không còn gây bất ngờ khi trước đó, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cũng cho biết, NSLĐ của Việt Nam năm 2013 thuộc nhóm thấp nhất khu vực châu Á-Thái Bình Dương, thấp hơn Singapore 15 lần, thấp hơn Nhật Bản 11 lần và thấp hơn Hàn Quốc khoảng 10 lần.
"So với các nước có thu nhập trung bình trong khối ASEAN, NSLĐ của Malaysia gấp 5 lần NSLĐ của Việt Nam còn NSLĐ của Thái Lan gấp 2,5 lần NSLĐ của Việt Nam", thông cáo ILO viết.
Theo TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), điều đó là bình thường khi chúng ta đang trong giai đoạn phát triển mới, NSLĐ thể hiện năng lực cạnh tranh của chúng ta.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đăng Doanh cũng cho rằng, NSLĐ của Việt Nam thấp trước hết là vì tay nghề kém, cùng với đó là trang thiết bị lạc hậu, khoa học công nghệ kém và doanh nghiệp thì đầu tư quá nhiều vào việc khai thác tài nguyên chứ không đầu tư vào phát triển khoa học công nghệ.
"Và có một điều đương nhiên đối với đội ngũ công chức viên chức quá đông nhưng hiệu quả giải quyết công việc, các dịch vụ công kém thì bộ máy trì trệ kéo theo năng suất thấp", ông Doanh nói.
Trong khi đó, theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, khi Việt Nam còn gia công là chủ yếu thì vấn đề năng suất cao hay thấp cũng không quá quan trọng bởi giá trị gia tăng trong sản phẩm quá thấp.
"Vấn đề là phải có hàm lượng chất xám trong sản phẩm ấy thì mới có ý nghĩa", ông Trinh phân tích.
